یاداشت/ سفیدپوشان روسپیدان همیشه تاریخ اند

نويد شاهد ايلام؛ در دورانی جنگ به ایران تحمیل شد که کشور در تمام ابعاد در عدم آمادگی به سر می‌برد و دشمن کاملاً به این مسئله واقف بود. کشوری که به تازگی انقلاب کرده، ارکان اصلی کشور در حال شکل‌گیری است و قاعدتاً یکی از ارکان کشور هم کادر درمانی است. با شروع جنگ تحمیلی به دلیل شرایط سختی که در استان‌های مرزی ایجاد شد نیاز به کادر درمان مخصوصاً پزشکان دو چندان شد. در آن زمان بخش عمدۀ کادر پزشکی را پزشکان هندی و پاکستانی تشکیل می‌دادند. با توجه به شرایط سخت این استان‌ها، طبیعی بود که پزشکان خارجی به شهرهای دیگر پناه می‌بردند و یا حتی به کشورشان باز می‌گشتند.
بر این اساس پزشکان و یا دانشجویان پزشکی بسیاری برای دفاع از میهن یا دست از تحصیل کشیدند و یا علم خود را صرف رسیدگی و درمان رزمندگان کردند تا مرز شهادت و پرواز... .

سپیدپوشان داوطلب
اولین کاری که به نظر می‌رسید برای تقویت این کادر در استان‌های مرزی مناسب باشد، درخواست از کادر پزشکی داوطلب بود تا در جبهه و مناطق عملیاتی حاضر شوند. به این منظور ستاد امداد و درمان مناطق جنگی تشکیل شد. این ستاد یک ستاد هماهنگی میان ارتش، جهاد، شبکه بهداشت و درمان استان و هلال‌احمر بود که مهم‌ترین فعالیت این ستاد، برآورده کردن نیازمندی‌های پزشکی از طریق مسئولان بهداری‌های سپاه و ارتش در مناطق عملیاتی بود. فعالیت بعدی هم انعکاس این نیازمندی‌ها به تهران بود. این فعالیت‌ها انجام شد و به تدریج علاوه بر این ستاد‌ها، ستادهای پشتیبانی امداد و درمان‌ها در مراکز استان‌ها تشکیل شد. به این ترتیب در استان‌های مختلف نیازهای پزشکی به ستاد مرکزی انتقال داده می‌شد، ستاد مرکزی نیز مشکلات را به ستادهای زیرگروه ارجاع می‌داد. گروه اول، گروه داوطلب بودند که به عنوان تیم‌های اضطراری لقب گرفتند. این تیم‌ها عمدتا از گروه‌های جراحی تشکیل می‌شدند؛ به این گونه که معمولاً جراح، بیهوشی، ارتوپد و حتی در موردی جراح مغز و اعصاب در کنار تکنسین اتاق عمل در چنین گروه‌هایی فعالیت می‌کردند.
تیم‌های اضطراری بنا به درخواست مناطق عملیاتی به جبهه می‌رفتند و معمولاً زمانی در جبهه حضور پیدا می‌کردند که کمترین زمان تا آغاز عملیات باقی مانده بود.

نقش تیم‌های اضطراری درمان
بخشی از تیم‌های اضطراری هم مستقیماً در لشکرها و بیمارستان‌های صحرایی خط‌مقدم فعالیت می‌کردند و انصافاً نقش تعیین‌کننده‌ای را ایفا می‌کردند، چراکه هرچه پزشک به خط مقدم نزدیک‌تر بود، سریع‌تر می‌توانست فعالیت‌های درمانی را آغاز کند. بخش دیگری از تیم‌های اضطراری را متخصصانی تشکیل می‌دادند که در واحد درمانی جنوب فعالیت می‌کردند و با توجه به نیاز به بیمارستان‌های صحرایی توزیع می‌شدند.

نجات جان مجروحان اولویت کادر درمان
تقریباً در دوران دفاع مقدس در هیچ عملیات بزرگی از ثامن‌الائمه تا پایان جنگ، در آفندها با مشکل پزشکی و تعداد پزشکان مواجه نبودیم و این یکی از افتخارات جامعه پزشکی است. همین مسئله موجب رضایت امام از کادر پزشکان بود. حتی در بیانیه‌هایی که امام در زمان جنگ ‌دادند از کادر پزشکی بسیار تجلیل ‌کردند. امام در بیانه‌ای دعا کردند برای پزشکان که خدایا به طبیبان، امدادگران و پرستاران که خانه‌های امن خود را رها می‌کنند و برای نجات جان مجروحان به جبهه می‌شتابند، عزت دنیا و آخرت عنایت عطا فرما.
با توجه به مجاهدت‌های جامعه پزشکی در دوران دفاع‌مقدس، بیش از ۴۰۰۰ نفر از کادر درمانی از قبیل پزشکان، امدادگران، پرستاران و پیراپزشکان به شهادت رسیدند.

جبهۀ امروز و مدافعان سلامت
کم نبودند عزیزانی که در خط مقدم مقابله با کرونا جنگیدند و در همین راه و برای محافظت از مردم سرزمینشان جان خود را از دست دادند. آسمانی شدن بهای فداکاری و ایثار مدافعان سلامت است آنانی که حفظ جان مردم برایشان از جان خودشان مهم‌تر بود. در این روزها مدافعان سلامت در گوشه و کنار کشور همانند فرشتگان با بالهای سفیدشان مایه آرامش بیماران کرونایی هستند. 60 درصد از شهدای مدافع سلامت پزشکان هستند اما با این وجود پزشکان با روحیه مقاومی که از خود نشان داده‌اند به رسالتی که بر دوش دارند عمل می‌کنند.
ما انسان‌هایی را که بزرگترین سرمایه‌های کشور هستند و خدمات مهمی به جامعه ارائه کرده‌اند از دست دادیم، پیام بزرگ شهدای فداکار جامعه پزشکی و کادر درمانی، فداکاری، انسان دوستی، نوع دوستی و از خود گذشتگی است که در تاریخ ایران ثبت و ماندگار خواهد شد.

مدافعان سلامت؛ سپیدپوشان روسپید
نقش دیگر کادر پزشکی در این ایام که ماندگار خواهد شد، تلاش برای افزایش اعتماد و امید در جامعه است. آنها در این شرایط سخت با وجود فشارهای اقتصادی و سیاسی، اعتماد، امید و همبستگی را میان مردم تقویت کردند تا کشور بتواند از این گردنه دشوار همانند جنگ تحمیلی عبور کند.
برای عبور از دشواری ها، ایران نیازمند سرمایه اجتماعی است که نمونه این اتفاق ابتدا در دوران دفاع مقدس دیده شد. در آن مقطع نیز که در سختی و دشواری سنگین قرار داشتیم عده‌ای داوطلبانه رفتند تا ایران و جامعه ایرانی محفوظ بماند و این اتفاق یکبار دیگر در دوره مقابله با کرونا به نام کادر پزشکی و درمانی ثبت شد.
بهترین پایان برای این صحبت‌ها نقل قولی است از مقام معظم رهبری در خصوص کادر پزشکی و نیروهای امداد درمان که فرمودند: «کادر پزشکی در دوران دفاع مقدس روسپید بود» مدافعان سلامت نیز از نسل سپیدپوشان روسپید دفاع مقدس هستند.

يادداشت به قلم بتول ميرزايي نويسنده حوزه ایثار و شهادت