عبادت و تمرین حضور خداوند راهی برای کاهش استرس ناشی از کرونا

 از دیدگاه بسیاری از روان‌شناسان و جامعه‌شناسان، عبادت و نیایش، موجب نگرش مثبت به زندگی و کاهش ناهنجاری‌ها می‌گردد. البته این دستاورد نیکو و شیرین، در سایۀ عبادت و نیایشی حاصل می‌آید که با ادراک و توجّه و یاد حق، همراه باشد.

 گروه‌های زیادی از محققان سراسر جهان، درباره تأثیر ایمان به خدا، مذهب و محیط‌های مذهبی و آداب و رسوم دینی در سلامت روانی افراد، بهداشت روانی جامعه و بهبود بخشی بیماران روانی و مقاوم کردن افراد در برابر حوادث و وقایع دردناک و ایجاد آرامش، به نتایج مثبت و قابل توجهی دست یافته‌اند. با وجود اختلاف روش‌ها، محیط‌ها و موضوعات مورد بررسی، تقریباً تمامی این تحقیقات بر این موضوع اتفاق نظر دارند که در محیط‌های مذهبی و جوامعی که ایمان مذهبی آنها بیشتر است، میزان اختلالات روانی و بخصوص اضطراب و افسردگی به طور محسوسی، کمتر از میزان آن‌ها در محیط‌ها و جوامع غیر مذهبی است و افراد مذهبی به طور کلّی، از سلامت روانی بیشتری نسبت به دیگران برخوردار هستند.

قرآن کریم و روایات معصومین(ع)، درمان تمام نگرانی‌ها و اضطراب‌ها را یاد و ذکر خدا (دعا و نیایش) معرفی می‌کنند و آرامش را در توجّه به خدا عنوان می‌فرمایند. امیرالمؤمنین(ع) فرمود: «خداوند سبحان، ذکر (یاد) خود را صیقل دهنده و مایۀ روشنایی دل‌ها قرار داده است. امام صادق(ع) می‌فرماید: «پدرم، امام باقر(ع)، هر وقت که مسئله‌ای او را محزون می‌کرد، زنان و کودکان را جمع می‌نمود و سپس دعا می‌کرد.»

دیل کارْنِگی روانشناس مشهور امریکایی می‌نویسد: «در امریکا به طور متوسط در هر 35 دقیقه، یک نفر خودکشی می‌کند و در هر دو دقیقه، یک نفر دیوانه می‌شود که اگر این مردم از تسکین خاطر و آرامشی که دین و عبادت به آدمی می‌بخشد نصیبی داشتند، ممکن بود از اغلب این خودکشی‌ها و بسیاری از دیوانگی‌ها جلوگیری شود».

شکی نیست که نماز عارفانه و راز و نیاز شبانۀ رزمندگان اسلام در رأس اسباب و عوامل آن استقامت‌های آسمانی بود. از نوجوانان نابالغ اما حکیم و اهل معرفت تا پیران سالخورده و سپیدموی راست قامت، شب‌های پر راز و نیاز و سرشار از سوز و گدازی را پشت سر می‌گذاشتند و همچون اصحاب رسول خدا (ص) در صدر اسلام و یاران امام حسین (ع) در کربلا، شب‌ها را به مناجات می‌پرداختند و روزها با قوت و توان الهی به دشمنان متجاوز می‌تاختند و پرچم پیروزی حق بر باطل را بر می‌افراختند.

در هم شکستن قدرتمندترین ارتش خاورمیانه و به زانو در آوردن قدرت‌های بین‌المللی حامی صدام فقط با سلاح و تدبیر نظامی میسر نبود و احتیاج مبرم به شب زنده‌داری و تهجد و مناجات داشت و خداوند این نعمت عظمی را به رزمندگان عنایت فرمود.

اگر نماز و نیایش و اشک‌ها و عشق‌های آسمانی نبود، ما در جنگ کاری از پیش نمی‌بردیم و امروز سرنوشت دیگری داشتیم. نماز حیات طیبه را برای ملّت ایران به ارمغان آورد. نماز و مسجد و نیایش و عالمان دین و امام و امت، هم در شکل‌گیری و پیروزی انقلاب اسلامی نقشی بی بدیل داشتند و هم در پیروزی‌های دفاع مقدس آثار جاودانه‌ای به ارمغان آوردند.

امروز هم در عصر تحریم و بلایای ارضی و سماوی، نماز سنگر و پناهگاه مستحکم مردم به شمار می‌آید. آیندۀ بشریت با نماز و ارتباط عبد و معبود و امامت و رهبری عادل پیوندی عمیق دارد و نماز نه تنها معراج مؤمن بلکه معراج امت اسلامی و خاستگاه تمدن نوین مسلمین جهان قلمداد می‌شود. در عصر مادی‌گرایی که ملّوث به آثار « فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ فَسَوْفَ یَلْقَوْنَ غَیًّا» است، نماز پلی بین زمین و آسمان و عروه الوثقی و حبل المتین نجات بخش امت اسلامی است.

ملّت عزیز و موحد ما بلکه همه مسلمانان جهان در شرایطی که تمّدن غرب دوران مرگ تدریجی و انقراض استدراجی را تجربه می‌کند، بیش از گذشته نیازمند نماز و راز و نیاز با مدّبر و خالق هستی هستند. نماز با ولایت و معنویت و بصیرت و اخلاص فرد و جامعه را می‌سازد و ریشه فحشاء و منکر را بر باد می‌دهد « إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَی عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَرِ» و جهان را امن و آبادان و خوش منظر می‌کند.

این روزها خیلی از خانواده‌ها و افراد دنبال نسخه‌ای هستند تا بتوانند ناآرامی ناشی از عدم کنترل شیوع ویروس کرونا و به هم ریختگی شرایط جوامع و خانواده‌هایشان را به دلیل اضطراب‌های زیاد، افسردگی، استرس و وسواس شدید را کنترل کنند. عده‌ای به انزوا پناه برده اما حال روانی خوبی ندارند، عده‌ای هم به در بیخیالی می‌زنند و متأسفانه خودشان هم دچار ویروس می‌شوند اما عده‌ای هم هستند که این میان می‌توانند با آرامش روان هم بر اضطراب‌های خودشان مسلط شوند و هم احوال دیگران را خوب کنند.

به استثنای پزشکان و پرستاران که در این ایام واقعا فداکارانه مشغول به فعالیت و خدمت رسانی به بیماران هستند و دست از توان نمی‌کشند، یک عده هم خودشان طبیب خود هستند و می توانند در خانه با همفکری و گفت‌‌وگو شرایط خانواده را بهبود ببخشند، اینها همان افرادی هستند که به دعا و نمایش، نماز و توکل به پروردگار مشغول می‌شوند و همه چیز را به خداوند متعال می‌سپارند تا سر وقت خود بیماری ریشه کِن شود البته این بدان معنا نیست که متخصصان نباید به دنبال پیدا کردن واکسن و راهکاری برای ریشه کن کردن بیماری باشند، بلکه این معنا را می‌دهد برای عموم مردم که جز رعایت مسائل بهداشتی این روزها کاری از دستشان بر نمی‌آید می‌توان نسخه شفابخش توکل به پرودگار و دعا و نیایش را رقم زد.

براساس یافته‌های موج دوم نظرسنجی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات با عنوان «بررسی دیدگاه مردم درخصوص کرونا  ۶۰.۱ درصد افراد پاسخگو برای معالجه ویروس کرونا به دعا و نیایش باور دارند. این نظرسنجی با استفاده از پرسشنامه و به صورت تلفنی از ۳۰ اردیبهشت تا ۱۰ خردادماه گردآوری شده است. جامعه آماری این نظرسنجی را شهروندان ۱۸ سال و بالاتر ساکن در شهر و روستاهای کشور تشکیل  و 2 هزار و ۱۱۲ نفر به روش تصادفی انتخاب شده و مورد پرسش قرار گرفت.

يادداشت به قلم خبرنگار افتخاري سايت نويد شاهد ايلام