هشت سال جنگ تحمیلی پر از ناگفته‌هایی ا‌ست که نیاز به استخراج دارد

نوید شاهد ایلام؛ سرهنگ پاسدار قاسم نظری نویسنده، پژوهشگر و راوی دفاع مقدس است. وی در تاریخ ۱۷ شهریورماه سال ۱۳۴۷ به دنیا آمد. سال ۱۳۶۲ در حالی که چهارده سال بیشتر نداشت قلم را بر زمین گذاشت و برای دفاع از وطنش راهی جبهه شد. پس از جنگ ادامه تحصیل داد و در سال ۱۳۷۴ وارد دانشگاه رازی در کرمانشاه شد و در رشته جغرافیای طبیعی موفق به اخذ مدک کارشناسی شد.

نظری از راویان دفاع مقدس است او  مدرک استاد راوی را از دانشگاه امام حسین (ع) دریافت کرده است. در سال ۱۳۹۳ از خدمت بازنشسته شد اما تا انتهای سال ۱۳۹۸به عنوان مدیر مسئول انتشارات سوره های عشق جهت ترویج فرهنگ ایثار و شهادت به فعالیتش ادامه داد.  

ظرفیت تولید آثار در حوزه دفاع مقدس

ظرفیت‌های جغرافیایی، اقلیمی و سیاسی استان ایلام برای تولید محتوا در سطح بالایی قرار دارد. قاسم نظری در این خصوص می گوید: استان ایلام پدیده‌های طبیعی و اقلیمی مناسبی در این رابطه دارد. داشتن چهار فصل کامل در طول سال، تفاوت 10 تا 12 درجه‌ای حرارت در شمال و جنوب استان، دشت‌ها و... از جمله این ویژگی‌هاست. همچنین به عنوان استانی مرزی که چند ماه قبل از آغاز رسمی جنگ تحمیلی مورد تعرض ارتش بعث قرار گرفت و بعد از آن آوارگی مردم ایلام و مقاومت مردم این دیار نقش مهمی در آفرینش و تولید آثار ادبی فاخر در این خصوص داشته است.

وی می افزاید: حضور مردم ما با هدایت‌ مدبرانۀ زنده‌یاد «آیت‌الله حیدری ایلامی» مخصوصاً عشایر و ایلات در مرزها و مراتع مرزی یکی از این پدیده‌هاست که در خلق آثار فاخر مؤثر است. به نظر من جنگ و دفع جنگ صرفاً از طریق داشتن سلاح و نیرو تأثیر نمی‌پذیرد، بلکه عناصر دیگری هم در آن دخیل و مؤثرند که می‌توانند در کامیابی یا ناکامی جنگ مؤثر واقع شوند.
 

تولید آثار فاخر

سرهنگ نظری خاطرنشان می‌کند: ادبیات دفاع مقدس و آیینی در استان ایلام می‌تواند یک برند باشد که نیاز است با تولید و آفرینش آثار فاخر ادبی و برجسته نام استان در سراسر کشور طنین‌انداز کند. استان ما می‌تواند پتانسیل بسیار مناسبی در تولید آثار فاخر داشته باشد. مقاومت مردم در داخل استان و مهاجرت نکردن به نقاط دیگر با وجود سقوط شهرهای مرزی و بمباران‌های شدید همه شهرها، حضور زنان و مردان برای دفاع، تشکیل یک تیپ و سپس ارتقاء آن به لشکر با استفاده از توان مردم، مبارزه با گروهک نفاق و گروهی موسوم به گوش‌بُرها همزمان با جنگ و خلق حماسه‌های مختلف، همه حکایت از وجود چنین ظرفیتی در استان دارد.
 

تولید محتوای مناسب
 

در سال‌های اخیر آثار زیادی در حوزۀ ایثار و شهادت در استان ایلام به چاپ رسیده است. نظری در این مورد بیان می دارد: به نظرم محتواهای خوبی در آثار تولیدی در حوزه دفاع مقدس وجود دارد. در ادبیات پایداری، محور فقط جنگ و دفاع نیست، بلکه ممکن است با موضوعات مختلفی مثل: پایداری در مقابل سیاست، اقتصاد، حقوق شهروندی، ظلم و ستم، اختناق و استبداد مواجه باشیم، اما در ادبیات دفاع مقدس، مقاومت در برابر یک تهاجم‌ فیزیکی است.

کارکرد ادبیات

 
این نویسنده و پژوهشگر حوزۀ دفاع مقدس تصریح می‌کند: یکی از کارکردهای جدی ادبیات، انتقال مفاهیم و ارزش‌های اخلاقی و انسانی و... به نسل‌های آینده است تا از فراموشی در زمان و حافظه در امان بماند. تلاش‌ها و حمایت‌های انجام شده در استان در این خصوص خوب بوده است اما در این حوزه نیاز به متولیان بیشتری داریم. هشت سال جنگ تحمیلی پر از ناگفته‌هایی ا‌ست که نیاز به استخراج دارد و تا زمانی که استخراج نشود نمی‌توانیم آن را به نسل‌های بعدی منتقل کنیم.

توزیع نامناسب کتب

نظری تأکید می‌کند: آثاری که توسط مؤلفان بومی در حوزه جنگ و دفاع مقدس نوشته و منتشر می‌شود به‌خوبی در اختیار جوامع هدف در سطح کشور قرار نمی‌گیرد و متاسفأنه حتی در استان نیز به‌خوبی پخش نمی‌شود و به دست عموم مردم و مخاطبان نمی‌رسد. باید نهادهای متولی چاپ کتب دفاع مقدس با یکدیگر هماهنگ شوند تا بتوانند در تولید، حمایت و توزیع این کتب به صورت سازمان یافته عمل کنند.
 

جایگاه کتب استان ایلام در کشور

از جمله نهادهای متولی در استان ایلام بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در استان ایلام است. نظری می گوید: به عنوان ناشر و مؤلفی که در جریان جنگ تحمیلی و دفاع مقدس حضور داشته و نقش‌آفرین بوده‌ام و چون با ناشران تخصصی اغلب استان‌ها همکاری داشته‌ و در نمایشگاه‌های مختلف آثار آن‌ها را هم دیده‌ام، معتقدم از برخی استان‌ها جلوتریم، با تعدادی برابری داریم و البته بعضی استان‌ها کارهای بیش‌تری نسبت به ما انجام داده‌اند که این مسئله برمی‌گردد به توان مالی‌شان که از این لحاظ استان‌های برخوردار هستند. نهادهای متولی در استان ایلام با اینکه اندک هستند ولی سعی می‌کنند نقش خود را به خوبی ایفا کنند.

بزرگ‌نمایی ممنوع

یکی از آسیب‌هایی که در حوزه دفاع مقدس باید به آن پرداخته شود بزرگ‌نمایی، غلو و کم‌صداقتی است. سرهنگ نظری در این خصوص اظهار می‌دارد: این خصیصه در همۀ کتب عمومیت ندارد، اما در بعضی از کتب وجود دارد و این می‌طلبد که ناشران محترم چه ناشران تخصصی این حوزه و چه ناشران عمومی، از نظرات کارشناسان متعهد و خبره نظامی استفاده کنند. ناشر نباید دنبال منفعت مادی باشد و یا برای افزایش آثارش تعجیل داشته باشد، چون که این امر اگر به یک رقابت و رویه غلط در بین مؤلفین و ناشرین تبدیل شود آسیب‌های آن بر تمام طیف‌های جامعه تأثیر دارد.  

نویسندگان را دریابیم

نظری ادامه می دهد: به نظرم درخصوص ادبیات پایداری آثار متعدد و زیادی تاکنون در استان به چاپ رسیده است. بسیاری از این آثار حاوی مطالب ناب هستند، اما از حیث ادبیات و نگارش به آن‌ها کم‌توجهی شده است و این هم به دلیل نوپا و کم تجربه بودن مؤلفان و ناشران است. البته به مرور شاهد خلق آثار بهتری بوده‌ایم. ما برای رسیدن به یک منطق و استاندارد لازم، چه از حیث محتوا و تکنیک نویسندگی، باید آموزش، ترغیب به مطالعه و استفاده از تجارب نویسندگان حرفه‌ای به نویسندگان بومی مخصوصاً نوقلم‌ها را توصیه و الزام کنیم.

حمایت ارشاد از ناشران

سرهنگ نظری درخصوص حمایت سازمان فرهنگ و ارشاد اسلامی از ناشران می گوید: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می تواند با خرید کتاب از ناشران از آنها حمایت کند. توزیع و چاپ کتاب نیز باید مورد توجه ویژه وزیر و معاون امور فرهنگی قرار گیرد زیرا مقوله نشر، کار پر منفعتی نیست و گاهی سرمایه ناشر مدت های طولانی در چرخه نشر حبس می شود. مؤلفان باید بدون دغدغه به نگارش بپردازند اگر مولفان بدون دغدغه مالی و داشتن امنیت شغلی به خلق یک اثر بپردازند، آثار تاثیرگذار و ماندگاری را می‌توانند از خود بر جای بگذارند. با اعطای سهمیۀ کاغذ به ناشران، بر روی کتب، قیمت کمتری زده می‌شود و به تبع آن مردم نیز برای خرید با مشکل مواجه نمی‌شوند.

کلام   آخر

پایان سخنان سرهنگ قاسم نظری نویسنده و پژوهشگر ادبیات دفاع مقدس به این جملات ختم می شود: 
ادبیات مقاومت و پایداری که قله رفیع و تغذیه‌کننده آن انقلاب اسلامی و دفاع مقدس است، یک فرصت استثنایی برای تربیت کودکان، نوجوانان و جوانان کشور است، زیرا ما در این رابطه با حقایق قابل لمسی روبه‌رو هستیم و پذیرش آن‌ها و انتقال این مفاهیم بسیار راحت‌تر از انتقال تخیلات و موضوعات غیر واقعی و موهوم است. از طرف دیگر در ساختن یک فرهنگ پیشرو و موفق ابزار مناسبی در اختیارمان است که باید قدر آن را بدانیم و استفاده ببریم و این یک وظیفه مهم است که بر عهده ناشران و نویسندگان و متولیان فرهنگی کشور است. امیدوارم که با همکاری یکدیگر بتوانیم در این راستا گام ‌های بلندی برداریم تا شرمندۀ شهدا نباشیم.